Lífsreynslusaga Vignis Skúlasonar
Vogapilturinn Vignir Skúlason rekur þessa dagana fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur mál á hendur Olíufélaginu hf. og Vátryggingarfélagi íslands til heimtu skaðabóta vegna
líkamstjóns sem hann hlaut af völdum umferðarslyss sem hann lenti í þann 3. júní 1994 við Þyrilskálann í Hvalfirði.
Á leiðinni að selja hjólið
„Ég var á leiðinni á Akureyri á mótorhjólinu mínu með félaga minn Eyjólf Snædal Aðalsteinsson aftan á. Til móts við sóluskálann Þyril í Hvalfirðinum var pallbifreið úr gagnstæðri átt ekið yfir á öfugan vegarhelming og við skullum beint framan á honum. Ökumaður pallbifreiðarinnar hugðist fara fram úr bifreiðinni á undan sér og beygja síðan inn á bifreiðastæði Þyrils. Frá atburðinum sjálfum man ég ekkert en ég man eftir að hafa horft í gegnum hjálminn þar sem ég lá í vegkantinum, grafkyrr
með vinstri fótinn undir bakinu og hælinn undir höfðinu, og horfði á starfsstúlku Þyrils sem
var hjá mér þann óratíma sem það tók sjúkraflutningsmennina að komast á staðinn. Þá man ég að það
kom maður með teppi og breiddi yfir mig allan, hélt mig augljóslega dauðann. Ég þurfti að hafa mikið fyrir því að ýta því af mér," sagði Vignir.
Gífurlegt blóðtap og miklir áverkar
Vignir og Eyjólfur voru fluttur, með þyrlu Landhelgisgæslunnar, frá sjúkrahúsinu á Akranesi á Borgarspítalann þar sem skurðlæknamir Brynjólfur Jónsson og Jón Níelsson ásamt æðaskurðlækninum Gunnari Gunnlaugssyni, framkvæmdu aðgerðir á honum alla nóttina. Í vottorði Brynjólfs, skurðlæknis, þann 11. júlí 1996 segir orðrétt. „Hann var augljóslega mikið slasaður með opin brot á fótlegg og lærlegg vinstra megin. Hann var með meðvitund en blæddi mjög mikið úr sárunum." Skömmu seinna í sama vottorði segir orðrétt „Skera þurfti inn í nárann til þess að stöðva blóðrás meðan leitað var eftir blæðandi æðum. Öll sárin á kálfum, læri og nára voru
skilin eftir opin. Vigni blæddi gífurlega og fékk hann samtals 74 einingar (37 lítra innskot blm.)af blóði fyrstu nóttina."
Andlega erfitt að geta ekki gert neitt sjálfur
„Ég var u.þ.b. viku á gjörgæslu, rúmliggjandi í mánuð og fimm mánuði samtals á sjúkrahúsi,
stöðugt í aðgerðum og á lyfjum. Fyrsta mánuðinn var ég sem lamaður og varð eitt flakandi
legusár á öllum stöðum sem snertu dýnuna. Eðlilega líkamlega starfssemi gat ég aðeins
framkvæmt með aðstoð hjúkrunarfólksins. Það var bæði líkamlega erfitt og andlega að geta
ekki gert neitt sjálfur."
Áfallahjálpin og þroskinn
„Áfallahjalpin á sjúkrahúsinu hjálpaði mér mikið. Eg get stutt fólk án þess að taka vandamál
þess inn á mig. Ég get gefið frá mér vegna þess hve ég trúi mikið á sjálfan mig. Mér finnst mér ég
hafa fulla stjórn á lífi mínu, vil láta gott af mér leiða og finnst hreinlega skilda mín að skila einhverju til lífsins - sem ákváð að leyfa mér að halda áfram þessu lífi. Ég held ég sé aðeins eldri en árin 23 segja til um."
Grensásdeildin bæði dásamleg og hræðileg
Það var stórt framfaraskref að vera fluttur á endurhæfingadeildina, Grensásdeildinni. Þar tók við ströng og kvalarfull endurhæfing innan um frábært starfsfólk og aðra sjúklinga, marga hverja í enn verri aðstöðu en ég. Eitt það sáraukafyllsta sem ég upplifði var að reyna að standa upp og reyna að ganga að nýju. Gífurlegur sársauki, æpandi sársauki. Það tók gríðarlangan tíma bara að geta staðið upp án þess að vilja æpa og gráta af sársauka."
Sökudólgurinn missti prófið
Ökumaður bifreiðarinnar sem ók í veg fyrir þá félaga missti ökuréttindin í eitt ár.
"Ég hef ósköp lítið við tjónvaldinn að segja. Hann var dæmdur í skilorðsbundið fangelsi fyrir
gáleysislegan akstur, borgaði sekt upp á einhverja þúsundkalla og missti skyrteinið í eitt ár.
Mín greiðsla fellst í skertri hreyfigetu og sjálfsímynd, skertum starfs- og frístundamöguleikum
og æviáskrift að sterkjum verkjalyfjum. Kannski ekki alveg jafnt skipt en ég er viss um að hvorugur vildi vera í sporum hins"
Átján ára með óðráðna framtíð
Vignir var átján ára þegar slysið gerðist, mikill útivistar og vinnuþjarkur ásamt því að stunda nám við húsasmíði við Fjölbrautaskóla Suðurnesja.
Þegar ég útskrifaðist af sjúkrahúsinu fór ég og lauk bóklega þættinum í húsasmíðinni við FS, með þá vitneskju á bak- inu að ég myndi aldrei geta gert iðnina að ævistarfi . Alla mína æsku var ég mjög virkur, vann í fiski , fór á grásleppu með frænda mínum norður á Melrakkasléttu, vann í sveit , í slát-
urhúsi og við rækjuvinnslu á Kópaskeri og fiskvinnslu með skólagöngunni. Áhugamálin
voru skotfimi og skíðaiðkun sem ég stundaði eftir mætti og þvældist t.d. með hólkinn á rjúpna-
veiðar um allar trissur. Skólavistina borgaði ég með því að vinna í fiski eftir skóla og á
kvöldin. Þegar ég kom úr endurhæfingunni gerði ég mér ljóst að líf mitt yrði aldrei eins,
ekki minnsti möguleiki."
Svört skýrsla á framtíðina
Í dag er Vignir 23 ára gamall piltur sem veit ekki hvert skal haldið í lífinu en hefur haldið
sterkasta vopninu, viljanum. „Eg er mjög bjartsýnn á framtíðina, með ákveðnar hugmyndir og
viljann til að hrinda þeim í frarnkvæmd. Eins og hver annar á ég þó stundum í erfiðleikum með að sjá björtu hliðarnar á lífinu og fyllist reiði og eftirsjár, sérstaklega þegar ég les niður- stöður lækna á framtíðarhorfum mínum." í vottorði áðurnefnds Brynjólfs Jónssonar segir t.a.m. orðrétt „Ég tel að síðar á ævinni jafnvel innan fimm ára þurfi að koma til einhverra aðgerða á tám og rist vegna afleiðinga blóðrásartrufl- unarinnar. Hugsanlega þarf einnig að lagfæra ör í nára ogá
lærum síðar" og aðeins síðar, Ég tel ólíklegt að Vignir geti nokkum tíma unnið erfiðisvinnu
sem t.d. er fólgin í langvarandi stöðum, miklu álagi við gang eða burð og fleira. Ég tel tölu-
verðar líkur á að slitgigt sæki í hné, ökkla og ristarliði og jafnvel hné síðar á ævinni."
VÍS og Olíufélagið hf. fyrir Héraðsdóm Reykjavíkur
Að grunnendurhæfingunni lokinni fór Vignir hefðbundna leiðir til að kanna bótaréttindi sín og mögulega örorku. Núna, rúmlega 5 árum eftir slysið, er málssókn hans á hendur VÍS og
Olíufélaginu hf. á leið fyrir dóm. , Ég hafði litlar áhyggjur af þessu í upphafi, einbeitti mér að því að
komast aftur í lifenda tölu. Síðan hefur mikið vatn runnið til sjávar, ég hef farið margsinnis í
miska- og örorkumat. Fyrsta matið var 45% miski, sem ég enn veit ekki alveg hvað er, og 45% örorka. Ég var ekkert sérstaklega ánægður með það mat og stórbrá því næstum sex mánuðum síðar þegar VÍS hafnaði matinu. Síðasta matið hljómar upp á 40% miska og 60% örorku og verður barist um það fyrir rétti. VÍS gerði mér tilboð sem mér fannst hlægilegt og mér því nauðugur einn kostur að
stefna þeim fyrir dóm ásamt Olíufélaginu, tjónvaldurinn var starfsmaður þeirra, á fyrirtækisbíl að beygja inn á starfsstöð umboðsaðila þeirra. Hann var víst að dreifa safnkortum." Þú ert að sækja á fyrirtæekjarisa með sterka lögfrœðinga á sínum snærum, vönum svona málum. Hve stóra upphœð erum við að tala um? „Þetta er alveg rétt hjá þér. VÍS og lögmenn þeirra starfa við að berjast við liggjandi fólk, fólk sem á nóg með að hugsa um alla þá líkamlegu og andlegu annmarka sem slysfarir hafa sett á líf þeirra. Ég vil ekki nefna neinar upphæðir en ég get þó sagt að ég vildi heldur eiga húsasmíðina að ævistarfi og sækja þessa upphæð með vinnu minni en að þurfa að berjast við dómstóla, um hve mikill aumingi ég er, fyrir þeim."
Örlögin „Ég er forlagatrúar og trúi því að mér hafi verið ætlað að leiða eitt- hvað gott af mér á þessari jörð. Gagnvart slysinu þykir mér augljóst að mér var hreinlega ekki ætlað að fara þótt eflaust hefði það verið auðveldara. Ég lifði slysið sjálft af, ég lifði biðina eftir sjúkrabílnum af, ég lifði blóðmissinn af (ég dó í 3-4 mínútur á Borgaspítalanum en kom aftur), ég lifði legusárin af, ég lifði endurhæfinguna af og ég lifði ömurlegar framtíðarspár læknanna af og trúi enn á sjálfan mig. Tveir bræður móður minnar fórust af slysförum og ætt hennar fór illa út úr seinni heimsstyrjöldinni, ég held einhverjum hafi hreinlega fundist nóg komið af hörmungum. Eg trúi á illa og góða anda og trúi á æðri öfl. Enginn sem gengið hefur í gegn um það sem ég hef upplifað getur efast um tilvist annars og meira en okkur sjálf." Enginn getur skilið mínar aðstæður nema ég sjálfur „Ég held það sé ómögulegt öllum öðrum en mér sjálfum hvernig mér líður, nema þá væri fólki í Hkri aðstöðu. Ég er t.a.m dæmdur meiri öryrki en maður sem fengið hefur staurfót. Það var kraftaverk að ég hélt vinstri fætinum eins og hann brotnaði illa. Beinflísar voru teknar af slysavettvangi og og týndar úr fatnaði mínum á Borgar- spítalanum. Þar voru þær hreinsaðar, bein úr mjöðminni tekið, og öllu þessu var hrært saman og steypt í brotin.
Líkaminn þoldi ekki álagið
Þremur árum eftir slysið hóf Vignir rekstur veiðibúðarinnar Veiðislóðar sem hann stofnaði í samvinnu við annan mann. Veiðislóð var draumur hans, áhugamálin og vinnan sameinuð á einn stað. Draumurinn gekk ekki upp. „Veiðislóð var draumur sem ég hrinti í framkvæmd aðeins of snemma. Ég er mjög stoltur af því að hafa verið frumkvöðull að rekstri veiðibúðar á Suðurnesjum og taldi að þama gæti ég starfað að áhugamáli mínu til framtíðar, ég komst aftur á móti að því líkami minn þoldi ekki álagið sem fylgdi verslunar- rekstrinum. Að því kom að ég komst hreinlega ekki fram úr rúminu og þurfti að hafa hækjurnar til stuðnings í búðinni. Að lokum voru ekki önnur ráð en að selja reksturinn."
Bjartsýnn en brothættur
„Ég stend uppi að lokum sáttur
við þetta allt saman og vil bara halda áfram lífi mínu. Ég hlakka til þegar málarekstrinum lýkur og trúi því að framtíð mín sé á viðskiptasviðinu. Þrátt fyrir að ég telji mig sterkari einstakling en ég var fyrir 3. júní 1994 þá er ég jafnframt brothættari og stundum hellist yfir mig vonleysi og sjálfsvorkunn.
Á morgunn er nýr dagur til að takast á við.
Víkurfréttir 29.10.1999
