Drápstól eða tómstundagaman

 Á að banna mótorhjólin?

Eru mótorhjólin „drápsvélar” eða farartæki og fínt frístundagaman fyrir unglinga, sem hafa á þeim áhuga? Fólki, sem afskipti hefur af umferðarmálum í Noregi kemur ekki saman um þetta atriði. Eitt er þó sagt deginum ljósara, og þar er að slysatíðnin á motorhjólunum er langtum hærri en á nokkru öðru farartæki. Hvernig er hægt að draga úr þessum skelfilegu slysum? Á að banna algjörlega notkun mótorhjóla eða er lausnina að finna  að kenna ökumönnunum betur meðferð mótorhjóla og gera til þeirra meiri kröfur en gert er nú, spyrja Norðmenn.

— Persónulega sæi ég ekkert eftir því þótt mótorhjólin hyrfu algjörlega af vegunum, segir skrifstofustjóri Trygg Trafik, Per Helljesen i viðtali við norska blaðið Nationen nú fyrir skömmu. — Á sama hátt og við lögleiddum notkun bílbelta, ættum við að geta bannað notkun mótorhjóla.

Hverju svarar svo mótorhjólafólk, þegar þessar spurningar eru lagðar fyrir það?
Ef þessar kröfur yrðu samþykktar, þá þýddi það geysilega skerðingu á persónufrelsi segir Karl-Jörgen Aandraa klúbbformaður við mótorhjólamiðstöðina i Osló. — Ummæli Helljesens skrifstofustjóra sýna lika hversu lítið hann og hans líkar vita um aðstæður unglinga sem eiga og hafa áhuga á mótorhjólum. Í þeirra augum skiptir ekkert eins miklu máli og mótorhjólin og áhugi þeirra á þeim. Þess vegna leggja þessir unglingar allan sinn frítíma og stórar peningaupphæðir í mótorhjólin. Þeir kaupa hjólin vegna þess að þeir hafa gaman af vélum og njóta þeirrar tilfinningar sem skapast við að fara hratt og vera frjáls en slík tilfinning fylgir því óneitanlega að aka um á mótorhjóli. Þessi áhugi hverfur ekki með þvi að banna mótorhjólin. Nei, það er skoðun okkar að fræðsla sé það sem máli skiptir, þegar reyna á að draga úr dauðaslysum og öðrum slysum / sem verða vegna aksturs á mótorhjólum. Það er algjörlega óhugsandi aö banna hjólin og óraunsætt líka.

Í samgöngumálaráðuneytinu norska er nú verið að fjalla um nýjar reglur varðandi ökuskirteini og kennslu á mótorhjólum. Ekki hefur norska samgöngumálaráðuneytið viljað tjá sig neitt um þessi mál né þær tillögur, sem fram hafa komið og verður þaöð ekki gert fyrr en lengra er komið viðræðunum um þau. En bæði Helljesen og Aandraa hafa myndað sér skoðanir á tillögunum.

Þeir eru sammála um að þörf er á lagabreytingu á þessu sviði en eru um leið fullir efasemda um gagn ýmissa þeirra tillagna sem fram hafa komið. Báðir eru sammála um að tillögurnar gangi ekki nægilega langt hvað snertir reglur um ökuskirteini vélhjólamanna. — Það ætti að vera skylda að 16 ára unglingar sem leyfi hafa til þess að aka um á skellinöðrum, þyrftu að læra eitthvað ákveðið áður en þeir fá skirteinin segir Per Helljesen.

Karl-Jörgen Aandraa styður þessa skoðun en heldur þvi jafnframt fram að rangt sé að setja mörkin fyrir að unglingar fá að aka um á mótorhjólum við 18 ára aldur. Þá eiga unglingar samkvæmt hinum nýju tillögum aö fá að aka um á hjólum allt að 250 ccm.

— Þetta þýðir að þá nennir enginn að aka lengur á minni hjólunum, 100 cc sem nú eru algengust segir Aandraa. — Þá koma sjálfkrafa fram á sjónarsviðið fleiri stór og þung hjól. Þá verða lika öll léttari hjól sem nú eru til, seld fyrir litið. Það þýðir ennfremur að þá fara unglingar að aka um á þeim óskráðum alls staðar, þar sem litið ber á þeim.

Fræðsla er lausnin 

Aandraa hefur þess vegna enga trú á að lagabreytingarnar í núverandi mynd muni vera hin rétta lausn. Það er líka almenn skoðun fagfólks að tillögurnar nái ekki fram að ganga eins og þær nú líta út. Aandraa heldur þvi einnig fram, að nú sem stendur sé mest þörf á fræðslu fyrir þá sem ætla sér að aka um á mótorhjólum, en hann segir lika að nauðsynlegt sé, að ökumenn almennt kynni sér mótorhjólin og geri sér betur grein fyrir þvi hvað þar sé á ferðinni, þar sem menn á mótorhjólum eigi ekki siður rétt í umferðinni en þeir, sem aka um á bilum. ökumenn taka ekki mikið tillit til þeirra, sem aka mótorhjólunum og vel getur verið aö þeim brygði í brún ef þeir vissu að í mörgum tilfellum bera ökumenn en ekki þeir sem á hjólunum eru, ábyrgð á slysunum.          Þfb 

Heimilistíminn  25 tbl 1978

„Próflausum strákum á mótorhjólum fjölgar ört"

Þorvarður í einu af sínum frægu stökkum

- segir Þorvarður Björgúlfsson, sem tvívegis hefur orðið íslandsmeistari i Motorcrosskeppninni

■ Þeir sem áhuga hafa á mótorhjólum sem leiktækjum eða sporti fylgjast sennilega með Mótor Crosskeppnum sem haldnar eru með vissu millibili. Mér fannst þvi tilvalið að ræða við Þorvarð Björgúlfsson sem unnið hefur íslandsmeistaratitilinn tvisvar í Mótor Cross keppnum.

— Hvað varstu gamall þegar þú fékkst fyrst áhuga á mótorhjólum?
— Ég var 13 ára, þá voru strákarnir að byrja að fá sér hjól og maður varð alveg sjúkur þegar þeir voru tætandi hjólin upp og niður göturnar próflausir og fannst náttúrlega óréttlátt að þeir fengu að keyra um, en ekki ég.
— Hvers vegna varst þú ekki lika á hjóli? 
— Það var númer eitt af þvi að foreldrar minir sögðu þvert nei við þvi að ég væri á hjólinu próflaus. Svo spilaði peningaleysið einnig inn í, ég átti náttúrlega ekki pening fyrir hjóli þegar ég var 13 ára gutti. Þá fór dellan i lægð i smá tima, en þegar ég var að verða 15 ára keypti ég mér fyrsta hjólið, og var þá búinn aö aura saman öllum þeim pening sem ég náði í. Upp úr þvi varð ég bitinn og kokgleyptur af dellunni. Frá 15 til 17 ára aldurs er mótorhjól eina löglega farartækið sem unglingar mega vera á, fyrir utan reiðhjól, maður verður mjög fljótt háður þessu farartæki, það er létt og lipurt og maður nennir hreinlega ekki að labba neitt eftir að maður verður háður þeim, þetta er nákvæmlega það sama og hendir bileigendur.
— Er mikið um það að krakkar keyri hjólin próflaus?
— Já mjög mikið, það má segja að flestir sem hafa áhuga á mótorhjólum komist yfir hjól á aldrinum 13-14 ára. Ég held ég geti sagt að aukningin á próflausum strákum á mótorhjólum hafi byrjað fyrir svona 5-6 árum og siðan hefur þeim fjölgað ört.

Foreldrar kaupa sér frið

 — Hvers vegna?
— Krakkar hafa miklu meiri pening handa á milli i dag en áður tíðkaðist, foreldrarnir eru of uppteknir af sjálfum sér og skipta sér takmarkað að þessu og jafnvel kaupa sér friðinn. Lögreglan tekur ekki nógu hart á þvi að krakkar séu að keyra próflausir, þegar hún tekur próflausan einstakling
þá er farið með hjólið niður á stöð og foreldrarnir látnir sækja það, og siðan er smá peningasekt.
Þetta getur endurtekið sig aftur og aftur.
— Hverja telur þú skýringuna á þvi að færri stelpur eru á mótorhjólum en strákar? 
— Ég tel að það geti verið margar ástæður fyrir því, þær hafa yfirleitt mikið minni pening
handa á milli en strákar, sem stafar fyrst og fremst af þvi hve þær fá verr launaða vinnu og einnig hversu erfitt er fyrir þær að fá vinnu á sumrin. Nú svo, ef þær eignast einhvern pening, þá kjósa
þær yfirleitt frekar að eyða honum i eitthvað annað. Ástæðan gæti lika verið þessi gamla, þekkta um hlutverkaskiptin. Svo getur það lika verið almenningsálitið, ég man eftir þvi þegar ég var að byrja, þá voru nokkrar sem fengu sér hjól, þær misstu fljótlega samband við hinar stelpurnar, sem voru ekki á hjólum, en komust ekki alveg inn i hóp strákanna, sem voru á hjólum, þær urðu þvi mjög oft einar og á milli hópa, og yfirleitt fengu þær viðurnefni af hjólinu. En sem betur fer er þeim alltaf að fjölga og ég get bætt þvi við að strákar liti frekar upp til stelpna sem eru á hjólum.
— Hvenær byrjar þú svo i Mótor Cross?
— Dellan fyrir torfæruhjólunum kviknaði i gryfjunum. Félagslifið er venjulega mjög mikið þar og þangað getur maður farið og fengið útrás á hjólinu þ.e. tætt upp og niður hæðir og dali, prjónað og stokkið, óáreittur af lögreglunni. Upp frá þessu gerðist ég félagi i Mótor Cross klúbbnum.

Reynir á þol og hugsun 

— Hvað er Mótor Cross? 
— Mótor Cross er fyrst og fremst sport, þetta er keppnisgrein og önnur erfiðasta íþróttagreinin. Þegar maður er i keppni eða að æfa þá reynir þetta bæði á þol og hugsun. Maður þarf að vera fljótur að hugsa og taka ákvarðanir um það hvernig og hversu mikið á að halla hjólinu i beygjum, hvar eigi að bremsa og hvar eigi að vinna upp hraðann. Til gamans má geta þess að þeir sem æfa þrekæfingar reglulega eru gjörsamlega búnir eftir einn góðan túr á torfæruhjóli. Þessi iþróttagrein er mjög fjölbreytt maður kemst um allt bæði á vetrum og sumri.
— Fer gróðurinn ekki illa á þvi þegar þið tætið upp og niður fjallshliðar og fjöll?
— Það er útbreiddur misskilningur að við tætum upp allan gróður um þær slóðir sem við förum, þvi i þeim ferðum sem ég hef farið i, þá hafa verið tætt upp fjöll, sem eru gróðursnauð, en við förum um göngustíga á þeim stöðum sem eru grónir, leiðirnar eru alltaf valdar i gróðri og passað er upp á að eyðileggja ekkert.
 — Eru margir félagar í Mótor Cross klúbbnum?
— Nei það eru ekki margir félagar i klúbbnum. Þessi grein fær mjög litla kynningu i fjölmiölum og er þá hægt að nefna sjónvarpið sérstaklega. Bjarni Felixson hefur marg oft lofað að koma og láta taka myndir en alltaf svikið það. Þetta er mjög slæmt þvi við þurfum bara góða kynningu, það hefur marg oft komið fyrir að fólk slysast til að koma á keppni, það verður undantekningalaust mjög hrifið, og
þakkar okkur fyrir góða og spennandi keppni. Fólk hefur oft orð á, að það hefði ekki trúað, að
það gæti verið svona gaman á keppnum.

Munar oft mjóu að maður sé hreinlega keyrður niður

— Finnst þér vera tekið tillit til fólks á mótorhjólum i umferðinni?
— Nei alls ekki, það kom oft fyrir að það munaði mjóu, að maður væri hreinlega keyrður
niður, því ökumenn bifreiða reikna aldrei með þvl að mótorhjól eða aðrir farkostir en bílar
séu í umferðinni.
— Hvað mundir þú ráðleggja unglingum á mótorhjólum i umferðinni að varast?
— Ég myndi segja að maður mætti aldrei trúa á náungann, taka verður fáránlegustu viðbrögð með i reikninginn. Mitt motto er að ef maður ætlar að lifa það af að vera á mótorhjóli á götunni, þá verður maður að vera eins og einstaklingur sem haldinn er ofsóknarbrjálæði!

Bílablaðið 1978

https://timarit.is