Reglugerð í smíðum hjá ESB
Samkvæmt reglugerð sem nú er í smíðum hjá Evrópusambandinu eiga mótorhjól að falla undir sömu mengunarstaðla og bílar fyrir árið 2006. Áætlanir ESB miðast við að ná þessu markmiði í tveimur þrepum. í fyrra þrepinu á að minnka kolmónoxið og vetnissameindir í fjórgengisvélum framleiddum eftir 1. apríl 2003 um 60%. í seinna þrepinu, sem kemur til aðgerða 1. janúar 2006, þarf hlutfall þeirra að lækka um 50% í viðbót. Tvígengisvélar þurfa að minnka kolmónoxíðútblástur um 30% og kolvetni um 70% en þar sem hlutfall nituroxíðs í útblæstri þeirra er lágt verða engar breytingar á magni þeirra í útblæstri fyrir 2003 til þess að gefa framleiðendum aðlögunartíma til að lækka hlutfall þeirra fyrir 2006.
Nýtt prófunarferli
Þessar mengunarreglur falla vel að framleiðsluumhverfinu í dag og flest hjól standast 2003 reglugerðina. Sem dæmi stenst Suzuki V-Strom 1000 hjólið hana og er ansi nálægt að standast 2006 reglugerðina lika en það hjól er búið hvarfakút, súrefnisskynjara og beinni innspýtingu. Samhliða þessum mengunarreglugerðum verður búið til nýtt prófunarferli fyrir mótorhjól. Miðast þær prófanir við eðlilega notkun fyrstu 30.000 kílómetrana. Einstök ríki geta þó sett sín viðmiðunarmörk sjálf og ráðið því hvort þau sekta eldri farartæki sem ekki uppfylla staðla.
Annar staðall í BNA
Nýr mengurnarstaðall EPA (Environmental Protection Agency) fyrir mótorhjól og vélsleða í Bandaríkjun um byggist á því að þessi tæki eigi stóra sök á mengun andrúmsloftsins. Þessi staðreynd virðist úr lausu lofti gripin hjá EPA því að í samanburði við einkabílinn menga til dæmis mótorhjól töluvert minna. Reyndar getur þessi staðhæfing átt við í Austurlöndum fjær þar sem stór hluti farartækja er mótorhjól og mörg þeirra tvigengis og því skýtur það skökku við að mengunarstaðallinn skuli fyrst vera settur þar sem mikill meirihluti mótorhjóla er fjórgengis. Það að staðallinn er kominn til að vera í Bandaríkjunum má þakka náttúruverndarsamtökunum þar í landi en þau hafa lengi séð ofsjónum yfir umferð torfæruhjóla og vélsleða i náttúrunni. Búast má við að þessi staðall hafi lamandi áhrif á framleiðslu vélsleða á næstu árum og menn verði að bregðast við með fjórgengisvélsleðum eins og Yamaha var reyndar að gera með nýja RX-1 sleðanum.
Strangari reglugerð
Þessi staðall kemur fyrst til aðgerða í Kaliforníu árið 2004 og verður landsstaðall árið 2006. Hætt er við að tvígengis-torfæruhjól og fjórhjól deyi út eins og risaeðlurnar þegar staðlinum verður fylgt eftir en reyndar nær hann ekki yfir keppnishjól og keppnissleða sem einungis eru ætluð fyrir keppni. Núverandi reglugerð leyfir 5 grömm af kolvetnis- og níturoxiðsameindum og 12 grömm af kolmónoxíði í hverjum eknum kílómetra. 2004-reglugerðin lækkar þessar tölur niður í 1,4 grömm fyrir kolvetnis- og níturoxíðsameindir en hlutfall kolmónoxíðs verður áfram óbreytt. Mörg þeirra fjórgengis-mótorhjóla sem framleidd eru í dag standast þessa mengunarstaðla en hætt er við að R-hjólin svokölluðu eigi erfiðara með að ná þeim. Líklega verða framleiðendur að eyða meiri peningum í þróun sem aftur leiðir til dýrari hjóla og sleða.
Rúm fyrir breytingar
Mörg þeirra mótorhjóla sem seld eru í dag eru með beinum innspýtingum. Þrátt fyrir að þau séu ljósárum á undan blöndungshjólum í minni mengunarmagni er samt hægt að gera betur í því efnum. í mótorhjólum er tjúnun þeirra kóðuð í tölvuheila sem stjórnar kveikjumii og miðast hún við meðalaðstæður sem breytast ekki þrátt fyrir breytingar á ytri aðstæðum, eins og loftþrýstingi, lofthita og þess háttar. Bílar hafa fullkomnara rafkerfi sem leyfir það að hægt er að koma fyrir skynjurum hvar sem er sem senda aftur upplýsingar til tölvuheilans sem aftur breytir kveikjunni eftir aðstæðum. Strangari reglugerð í Bandaríkjunum er líkleg til að neyða framleiðendur til að setja fióknari rafkerfi í mótorhjólin sem einnig leiðir til hækkandi verðs á þeim. Þetta mun líklega einnig leiða til þess að ekki verður hægt að gera breytingar á mótorhjólum nema á fullkomnu verkstæði. Hlutir eins og flækjur og aðrir tjúnhlutir munu því rykfalla í hillum mótorhjólaverslana áður en langt um líður og tekið verður fyrir það að eigendur mótorhjóla breyti þeim sjálfir.
Lítil mengun í hjólum
Að sögn Þorsteins Marels hjá Vélhjólum & sleðum er talvert um hysteríu meðal umhverfissamtaka sem fara offari þegar rætt er um mengun ökutækja. „Oft er verið að einblína á það sem mönnum er næst í umhverfinu án tillits til hvað mengar og hvað ekki. Má nefna þegar aðalpúströr heimsins, sem eru eldfjöll, fara í gang. Eitt meðaleldgos mengar á örfáum andartökum ársskammt allrar umferðar heimsins. Hvað mótorhjól varðar þá mengar einn strætó meira en öll hjól landsins yfir árið. Mér er það líka til efs að vélsleðar hafi í við hverasvæðin í Yellowstone Park. Frægt er þegar umhverfisverndarsinnar þar reiknuðu út mengun af sleðum í garðinum. Þeir tóku öll efni í áætlaðri bensín- og tvígengisolíusölu til sleðamanna á svæðinu og sögðu það fara beint í jarðveginn."
Tækni kostar peninga
Framleiðendur tvígengisvéla eru á fullu að hanna innspýtingar og lofa t.d. OMC og Orbital-útfærslurnar góðu. Gallarnir koma hins vegar í kostnaði og þyngd. „Öll þessi tækni kostar peninga og þarf mun þyngri og öflugri rafkerfi sem vinna með fjórgengisvélum í samanburði. Báðir kostir eru slæmir fyrir léttustu tækin." Krossarar og keppnissleðar finna mest fyrir hverju grammi sem við bætist. „Varðandi breytingar eða „tjúningar" á hjólum og sleðum framtíðarinnar held ég að litið breytist annað en græjurnar sem notaðar verða til verksins. Nú kaupa menn einfaldlega nýjan stýrikubb í tölvu tækisins með flækjunum, rétt eins og menn breyta tölvum þessa dagana. Hluti þess að eiga flott hjól eða nýjasta sleðann er einfaldlega yfirlýsing eigandans til umhverfis sín. ,;Ég er ekkert eins og meirihlutinn" eða „Ég fer mína leið." Þetta verður áfram til þess að tækjum verður breytt og gæðingum hleypt," segir Þorsteinn.
-NG
DV
DV
5.2.2003