24.5.92

Ofurhugar nútímans

Kvartmilljón áhorfenda fylgdist með aðförum
 keppenda, sem óku oft á yfir 300 km hraða
eftir brautinni og í beygjum á allt að 250 km hraða.
 KVARTMILUÓN áhorfenda, svipuðum fjölda og byggir ísland, var þjappað inn á áhorfendasvæðið við Jerez-kappakstursbrautina á Spáni, þegar liðuríheimsmeistaramótinu í mótorhjólakappakstri fór þar fram fyrir skömmu. í 30 stiga hita og sól óku ofurhugar nútímans 175 hestafla og aðeins 130 kílóa mótorhjólum á þriðja hundrað kílómetra hraða. Utan hringsins voru þúsundir mótorhjóla íeigu áhugasamra áhorfenda, sem hver átti sína hetju á kappaksturshringnum. Sama stemmning var og á fótboltaleik, áhorfendur fögnuðu sfnum mönnum og fylgdust hugfangnir með toppmönnunum, sem fá 180 milljónir hver ítekjur á ári fyrir utan auglýsingatekjur og ýmiskonar bónusa fyrir góðan árangur. Morgunblaðið fylgdist með keppninni og skoðaði þá bestu.
Fyrsta beygjan og Ástralinn Michael Doohan hefur þegar tekið forystu. Hann vann fjórða kappakstur
 sinn á árinu ,---- hefur unnið þá alla — og er efstur í stigakeppninni um heimsmeistaratitilinn
 Bandaríkjamaðurinn Wayne Rainey á Yamaha er heimsmeistari í flokki 500 cc mótorhjóla, sem
eru þau hjól sem flestra augu beinist að á svona kappsakstri, þó baráttan sé oft enn meiri í flokki kraftminni hjóla, þar sem ungir ökumenn reyna að sanna sig. En í ár er það Ástralinn ungi Michael Doohan, sem hefur unnið fyrstu fjögur mót ársins á Honda, en Raíney hefur þrívegis náð öðru sæti. Aðrir kappar í fremstu röð hafa verið Kevin Schwantz og Doug Chandler á Suzuki, sem eru nú í þriðja og fjórða sæti í stigakeppn- 'inni til heimsmeistara. Þessir fjórir kappar aka öflugustu og best búnu mótorhjólunum, sem með aðstoð flókinna mælitækja og tölvubúnaðar er stillt upp fyrir hverja af 13 brautum ársins, en lega brautanna gerir það að verkum að útfæra þarf hjólin misjafnlega í hvert skipti.

Í raun er ótrúlegt að sjá hve mikið er lagt uppúr því að ná árangri í kappakstri á mótorhjólum, en þó ekki. Árangurinn nýtist hjólaverksmiðjunum í auglýsingaherferðum, og tæknilið keppnisliðanna prófa oft nýjungar sem notaðar eru í venjuleg götuhjól. Þróunin hefur reyndar orðið svo hröð að nútímahjól sem aka hérlendis á götum eru ekki ósvipuð í útliti og keppnishjól og ekki mikið kraftminni sum hver. Þessi kraftur leíðir til þess að þau ná svipaðri hröðun og straumlínulagaðir Formula 1 keppnisbílar og hámarkshraðinn er 320 km á klukkustund. Það er ekki lítið á tæki, þar sem stjórnandinn er berskjaldaður gegn veðri og vindum, lofmótstöðu og svo brautinni ef' hann fellur yið.

Reyndar eru kapparnir í sterkum göllum, með hlífar á hnjám, olnbogum og innan klæða á baki þeirra eru plastplötur sem verja hrygginn og þá eru hjálmarnir af bestu gerð, eins og reyndar allir akstursíþróttamenn ættu að nota í keppni. Ökumennirnir eru allir með sérstaka þjálfara, sem undirbúa þá líkamlega, og þeir bestu hafa oftast menn sem geta aðstoða andlega; veitt þeim styrk og stuðning, aðstoða þá við hvernig þeir eigi að einbeita sér að verkinu hverju sinni, og jafnvel um fæðuval. Margir keppenda ferðast á milli móta í risavöxnum hjólhýsum og ófáir ferðast með alla fjólskylduna, konu og börn, lifa einskonar sígaunalífi í kringum kappakstursmótin.
Stóru llðin hafa 4-5 hjól tilbúin fyrir hvern ökumann,
 ef eitthvað skyldi bila á æfingum eða í tímatökum
Risavaxnir trukkar flytja mótorhjólin og allt hafurtaskið milli staða, í þeim eru varahlutir, verkfæri ýmiskonar og tölvubúnaður sem notaður er til stillingar. Það er ótrúleg sjón að sjá 20-30 slíka trukka á sama svæði og hvert keppnislið með 12-14 keppnishjól á einu og sama svæðinu.
Til öryggis eru stóru liðin með 4-5 mótorhjól tilbúin í slaginn fyrir hvern ökumánn, vélar geta bilað eða menn farið útaf á æfingum, sem standa í tvo daga, áður en sjálf keppnin hefst.
Á fyrstu æfingunum reyna ökumennirnir og tæknimenn þeirra að finna bestu uppstillinguna fyrir brautina, breyta vélar- og demparastillingum miðað við hvað ökumanni finnst eftir nokkra prufuhringi og hvað tölvubúnaður um borð í hjólunum gefur til kynna, þegar hann er tengdur móðurtölvu í viðgerðarskýlinu. Þegar menn eru orðnir sáttir við hjólin reyna þeir að aka eins hratt og kostur er, leggja líkamann í takt við inngjöf bensíns. Hröðunin er gífurleg, bestu tækin eru innan við þrjár sekúndur úr kyrrstöðu upp í 100 km hraða. Þau eru mjög hágíruð; ná 130 km hraða í fyrsta gír og eru tíu sekúndur að ná 250 km hraða. Uppröðun keppenda í sjálfan kappaksturinn ræðst af því hvaða tíma þeir ná í tímatökum, þannig að sá hluti undurbúningsins er mikilvægur. Ekkert er verra en að þurfa að taka framúr. Þó nýtist mönnum oft að aka fyrir aftan annan keppanda, sem klýfur vindinn og skjótast síðan framúr á síðustu stundu þegar hentar, en þá þurfa hjólin að vera svipuð að afli.

Hitinn á Jerez brautinni gerði mönnum erfitt fyrir, dekkinn hitnuðu og ökumenn þurftu að gæta þess að missa ekki gripið of fljótt með of ákafri inngjöf.
 Michael Doohan náði langbesta tíma í tímatökum og var því fyrstur í rásmarkinu í keppninni, með tæplega 30 kappa aðra fyrir aftan sig, sem allir vildu ná langt, en með misgóð tæki undir höndum. Þegar dró nær ræsingu fór kliður um áhorfendasvæðið, stemmningin varð rafmögnuð og þegar græna ljósið birtist sprakk múgurinn, hver gargaði í kapp við annan eins og um nautaat væri að ræða. Greinilega blóðheitir. þeir spönsku. Fólk var um allar hæðir, oft klætt í merktum treyjum liða sinna eða með húfur, merki eða fána. Mótorhjólaeign er mikil á Spáni og margir vilja meina að mótorhjólakappamir séu vinsælli en bestu nautabanar landsins og þá er nú mikið sagt. +
Doohan náði strax forystu í keppninni, í raun hafði hann yfirburði frá byrjun, enda nú talinn vera með aðeins öflugri vél en helstu keppinautar hans, Wayne Rainey, Kewin Schwantz og Doug Chandler. Rainey fylgdi honum af fremsta mætti og hélt öðru sætinu af öryggi, en barátta var um næstu sæti á eftir milli Niall McKenzie, Schwantz og Chandlers, sem lauk með því að McKenzie náði í verðlaunasætið, sem gladdi breska áhorfendur á keppninni. í flokki 250 cc mótorhjóla vann Loris Reggiani á Aprilia eftir æsispennandi keppni, sem var mun líflegri en keppni þeirra stóru, en Luca Cadalora hefur unnið þrjú mót í þeim flokki, en hann ekur undir sömu merkjum og Doohan, fyrir Honda.
Gunnlaugur Rögnvaldsson 

MORGUNBLAÐIÐ
 24. MAI 1992