20.6.95

Mótorhjól í 90 ár


Afmæli mótorhjólsins á íslandi

Aðalmarkmiðið með stofnun Snigla var að hvetja mótorhjólafólk til samstöðu, segir Njáll Gunnlaugsson, en í greininni leggur hann m.a. fram tillögur til lækkunar trygginga á mótorhjólum. 

í DAG, hinn 20. júní, eru liðin nákvæmlega 90 ár frá því að fyrsta mótorhjólinu á íslandi var skipað
upp úr lestum Kong Tryggve. Sá er stóð fyrir innflutningnum, og varð þar með fyrsti Snigill íslandssögunnar, hét Þorkell Clemenz, en hann hafði áður gert garðinn frægann sem bílstjóri Thomsensbílsins.
Það sem fyrir honum vakti var líklega það að hann vildi kynna fyrir landanum betra og hentugra samgöngutæki en Thomsensbíllinn var. Fljótlega komu líka yfirburðir mótorhjólsins í Ijós er það fór á milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar á 19 mínútum, en Thomsenbíllinn hafði áður farið 'Ahluta leiðarinnar á 2 klukkustundum. Þetta fyrsta mótorhjól landans var skráð undir nafninu Elg. En síðan eru liðin mörg ár. 

Sniglarnir

Bifhjólasamtök lýðveldisins, Sniglar eru hins vegar 11 ára um þessar mundir, þannig að þau eru rétt að slíta barnskónum. Upphaflega markmiðið með stofnun Snigla má segja að hafi verið það að reyna að fá menn til þess að taka niður hjálmana og fara að tala saman. Aukin samskipti mótorhjólafólks hafa orðið til þess að það er orðið meðvitaðra um sín hagsmunamál og Sniglarnir orðnir að samtökum sem hafa hagsmuni þess að leiðarljósi. Stór þáttur í því er umferðarátakið sem fór af stað sumarið 1992 og er enn í gangi. Það vakti mikla athygli og skilaði sér í tæplega 15% fækkun slysa það árið sem aftur þýddi 60.000.000 kr. sparnað fyrir þjóðarbúið. Slys á mótorhjólum eru samt því miður of tíð. Liður í baráttu Snigla fyrir fækkun mótorhjólaslysa er að styðja byggingu margnota æfingar- og
keppnisbrautar í Kapelluhrauni í Iandi Hafnarfjarðar. Einn af nýtingarmöguleikum hennar er
æfingarakstur fyrir mótorhjólakennslu. Okukennarafélagið hefur á hinn bóginn viljað fara sínar
eigin leiðir og byggja annarsstaðar minni braut en hún er því miður ekki hönnuð með kennslu á mótorhjólum í huga. 

Bæta þarf kennslu

Kennslu á mótorhjól hefur lengi verið ábótavant og nemendur komist upp með það að taka alltof fáa
tíma, sem endurspeglast meðal annars í þeirri staðreynd að miðað við slysatölur er það fimm sinnum
hættulegra að aka mótorhjóli en bifreið. Með bættri kennslu má jafna þetta óhagstæða hlutfall og vonandi tekst það með aukinni samvinnu Snigla og ökukennara í framtíðinni. 1993 kom út námsskrá til bifhjólakennslu sem Sniglar sömdu ásamt öðrum, en lítið hefur verið gert í því að fara eftir henni fyrr en fyrst nú að sumir eru farnir að sjá ljósið. Enn þrjóskast samt þónokkrir við og halda áfram að kenna eins og áður og auglýsa sig jafnvel sem slíka. Við þessa menn vil ég aðeins segja eitt. Þessi 17 ára unglingur sem fór í gegn um kennsluna á fáeinum tímum má fara að keyra 150 hestafla mótorhjól
áður en blekið á skírteininu er þornað. Þannig hjól hefur svipað hlutfall hestafla á kíló og Formula I
kappakstursbíll. Settu óharðnaðan ungling undir stýri á slíkum bíl, segðu honum til í nokkrar klukkustundír og slepptu honum lausum út í umferðina. Þið getir ykkur síðan til um framhaldið. Að
menn skuli hafa samvisku til þess að gera svona Iagað er ofvaxið mínum skilningi. En eins og áður sagði er misjafn sauður í mörgu fé og eru þeir bæði svartir og hvítir í ökukennarahjörðinni. 

Háar tryggingar

Já, slysin eru tíð og tryygingar af mótorhjólum þar af leiðandi háar. Hjólin eru fá og slysin dýr þannig að eitt slæmt slys hjá einu tryggingarfélagi getur hækkað tryggingar hinna sem tryggja mótorhjól hjá sama félagi um tugir þúsunda. Algeng tala í tryggingu á mótorhjólum í dag er á annað hundrað þúsund. Þegar kerfið er sett upp svona hlýtur maður að spyrja hvort að það sé réttlætanlegt. Mótrhjólaslys geta ekki verið stór hluti í veltu tryggingarfélaga. Það er því verið að fórna okkur í staðin fyrir krónutöluhækkun yfir heildina. Tryggingarfélög eru eins og alþjóð veit erfíð viðureignar og rödd lftilmagnans talar fyrir daufum eyrum þeirra. Þess vegna viljum við í Sniglunum beina orku okkar að orsökinni frekar en afleiðingunni og gera okkar til-að fækka slysum. Samkvæmt tölum umferðarráðs fyrir árið 1994 urðu 45% af skráðum mótorhjólaslysum það árið á lánshjólum. Þetta ættu eigendur mótorhjóla og ekki síst tryggingarfélög að taka til athugunar. Þau gætu til dæmis  hækkað sjálfsábyrgðina ef hjólið er lánað og lækkað í staðinn tryggingar yfir heildina. Stjórnvöld geta líka gert sitt og endurskoðað tolla á mótorhjól. Eins og það kerfi er í dag er aðeins einn flokkur tolla á mótorhjól og skyld tæki. Ef tollar á mótorhjól yrðu samræmdir því kerfi sem er á innflutningi bifreiða myndi það leiða til þess að það yrði fýsilegra að kaupa minni, aflminni, hættuminni hjól.


Hjóladagur Snigla

Næstkomandi laugardag er hinn árlegi hjóladagur Snigla. Þar vekjum við athygli á okkur með  hópkeyrslu um bæinn og söfnumst síðan niður á Ingólfstorg. Við það höfum við notið góðfúslegrar aðstoðar lögreglunnar og borgaryfirvalda. Við viljum með hjóladegi vekja athygli á veru okkar í umferðinni og einnig þeim málum sem á okkur brenna. Við hvetjum alla sem áhuga hafa á glæstum járnfákum að mæta niður á torg og virða fyrir sér þessar tvíhjóla sjálfrennireiðir.

Evrópusamstarf

Það nýjasta hjá okkur í bifhjólasamtökunum er að okkur hefur verið boðin aðild að EMA, sem er Evrópusamband mótorhjólafólks. Aðild að þeim samtökum á eftir að veita okkur " mikinn móralskan  stuðning í framtíðinni. Sniglarnir eru komnir til að vera og vonandi getum við fagnað 100 ára afmæli með því að farið hafi verið eftir því er við höfum lagt til. Það sem gerast þarf er að kennsla þarf að batna og hana samræma, tollar þurfa að lækka til jafns við bifreiðar og slysum fækka. Þá verður vonandi risin hin langþráða braut í Kapelluhrauni og kappakstur á götum borgarinnar kominn yfir á
lokuð, vernduð svæði. Allt þetta hefur þá orðið til að lækka aftur tryggingar þannig að fólk getur  notið þess aftur að aka um á mótorhjóli án þess að þurfa að hafa áhyggjur af því hvort að hjólið eyðí meiru í tryggingar heldur en bensín. Víst eru þetta fagrir framtíðardraumar og allir örugglega ekki jafn bjartsýnir og ég. Ef allir hagsmunaaðilar setjast við sama borð og við og vinna að þessum markmiðum er ég þess handviss að slysum mun fækka í náinni framtíð. En til þess þurfa allir að leggja sitt af mörkum.
Höfundur situr í stjórn Snigla.
Morgunblaðið
 20.6.1995