Minningarakstur um Heidda 15.5.2010 (myndband)

Krefjandi keppni

Sniglarnir halda keppni í hjólafimi í fjórða sinn í ár. Njáll Gunnlaugsson, ökukennari og í umferðarnefnd Sniglanna, segir keppnina vera bæði skemmtilega og krefjandi.
„Allir sem eru með mótorhjólapróf geta tekið þátt,“ segir Njáll. „En fyrstir koma, fyrstir fá.“ Pláss er fyrir um 25 manns í keppninni, en enn sem komið er hafa einungis konur skráð sig. „Karlarnir eru yfirleitt seinni til, en þeir tínast inn smám saman,“ segir hann. Keppnin í hjólafiminni snýst meðal annars um grein sem er kölluð snigl.
Hún snýst ekki um að keppa við klukkuna heldur færni
og tækni á mótorhjóli. „Þeim mun meiri tíma sem þú færð í sniglinu, þeim mun fleiri stig færðu,“ segir Njáll. „Þetta snýst um að keyra 10 metra vegalengd á sem lengstum tíma án þess að setja fæturna niður. Allt yfir hálfa mínútu er nokkuð gott.“ Íslandsmetið í Snigli er 1 mínúta og 15 sekúndur, en það er 16 metra vegalengd. Keppt verður í öðrum greinum þar sem úrslitin ráðast á tíma og tækni, en refsistig verða gefin fyrir villur í brautinni. Keppt verður á Suzuki 125 Vanvan-hjóli. „Það er létt og gott hjól til þess að tryggja jafnræði í keppninni,“ segir Njáll. „En það verða áhorfendur og kannski er aðalhindrunin fyrir keppendurna að láta ljós sitt skína fyrir framan annað fólk.“ 

Steypuhrærivél aftur að mótorhjóli

Í litlum bílskúr við Háaleitisbrautina hefur Grímur Jónsson vélsmiður unnið við að gera upp afar fágætt mótorhjól síðustu misserin.

Hjólið er af gerðinni Henderson, sem er amerískt hjól framleitt á árunum 1912-1931. Hendersonhjólin voru með 4ra strokka toppventlavél og þóttu fullkomin á sinni tíð. Þessi gerð hjólsins var smíðuð stuttu eftir að Ignaz Schwinn keypti Henderson-fyrirtækið 1917. Hjólin voru framleidd í Detroit til að byrja með en Schwinn flutti framleiðsluna til Chicago. Þar voru þau framleidd ásamt Excelsior-mótorhjólunum þar til Schwinn hætti framleiðslu mótorhjóla 1931. Hönnuður hjólsins, William Henderson, hélt reyndar áfram  framleiðslu 4ra strokka mótorhjóls
undir merkinu ACE sem var keypt af Indian.

UMBOÐIÐ Á AKUREYRI

Ingólfur Esphólín flutti hjólið til landsins en hann bjó á Akureyri. Hvort hjól Gríms sé árgerð 1918
eða 1919 er erfitt að segja með vissu. Hjólið er með bókstafinn Z í verksmiðjunúmeri sem segir að það sé 1919-árgerð en Espholin Co. byrjaði að auglýsa mótor-reiðhjól 11. október 1918 í blaðinu Íslendingi. Hið rauða „X“ er í merkinu á hjólinu, en það var á DeLuxe-útgáfunni árið 1918.

Líklegt má telja að aðeins eitt Henderson-hjól hafi ratað til landsins. Það bar fyrst númerið RE-408 þegar það var í eigu Sigurðar I. Hannessonar í Ánanaustum á árunum fyrir seinna stríð en fékk númerið R-1103 árið 1937. Hjólið er svo afskráð 12. september 1938 eftir tveggja áratuga notkun.

FANNST Á BROTAJÁRNSHAUG

Grímur frétti fyrst af hjólinu þegar honum var sagt frá mótor sem líklega væri af mótorhjóli og stóð í  vélsmiðju Héðins í Reykjavík. Þetta var árið 1963. Þannig komst hann á sporið og eftir smá eftirgrennslan kom í ljós að grindin og fleira úr hjólinu var enn í gömlum brotajárnshaug í Ánanaustum. Vélin hafði verið tekin úr hjólinu á uppgangsárum seinni heimsstyrjaldarinnar til að nota í steypuhrærivél. Hún hafði svo brætt úr einum stimpli og aldrei farið í hjólið aftur. Grímur byrjaði  á uppgerðinni fyrir næstum tveimur áratugum og smíðaði þá stimpla í hjólið. Þá þurfti að steypa aftur þar sem þeir fyrri voru alsettir eitlum vegna of lítils kolefnis í steypunni. Endurgerð hjólsins hófst svo ekki fyrir alvöru fyrr en 2007. Grímur keypti annan Henderson-mótor nánast sömu gerðar úr flugvél og notaði meðal annars stimpilstangir úr honum. Grímur sá hins vegar sjálfur um að smíða ventlastýringar, stimpla, stimpilhringi, stimpilbolta, ventlagorma og ýmsar fóðringar í gömlum rennibekk í skúrnum hjá sér. Einnig rétti hann af grindina og smíðaði smáhluti í hjólið og ryðbætti bretti og fleira. Þurfti Grímur að leita víða áður en hann fékk rétt hnoð í brettin en þau fundust í gamalli skúffu í Blikksmiðju Reykjavíkur

Í GANG EFTIR 70 ÁR

Þótt Grímur hafi endursmíðað stóran hluta hjólsins sjálfur aðstoðaði Kristinn Sigurðsson hann við að finna hluti sem margir komu að utan. Gjarðir í hjólið komu frá Bandaríkjunum sem og rafkerfi en gúmmí í handföng og fótborð frá Kanada. Í Póllandi fannst sérfræðingur í gerð hnakka fyrir þessar gerðir mótorhjóla og olíuþykktarmælirinn kom alla leið frá Ástralíu. Grímur fékk aðstoð völundar að nafni Guðni Ingimundarson við að magna upp magnetuna í hjólinu og stilla hana ásamt blöndungi fyrir gangsetningu. Guðni er ekki óvanur endursmíði gamalla véla enda hefur hann gert upp margar bátavélar frá fyrri tíð. Loks var hjólið sprautað hjá Sigurði í Bílsetrinu í Mosfellsbæ. 

Fyrsta púst vélarinnar var á gólfinu í skúrnum við Háaleitisbrautina en fyrir rúmum þremur vikum var mótorinn prufukeyrður og stilltur fyrir suður í Garði og hafði þá ekki verið gangsettur í sjö áratugi. Henderson-hjólið er nánast fullgert þótt enn sé eftir að smíða og laga fáeina hluti. Það verður frumsýnt almenningi á Burnout-sýningunni í Kauptúni um komandi helgi.

NG.

Fréttablaðið 29.04.2010

Bandarískt sporthjól?

ÞEGAR flestir hugsa um mótorhjól og Bandaríkin þá kemur
Harley Davidson fyrst í hugann enda sennilega frægasta mótorhjólategund í heimi.

Og við Harley Davidson tengir maður yfirleitt ekkert annað en þung og stór mótorhjól sem ætluð
eru til rólegheitaaksturs á góðviðrisdögum. Það kemur því á óvart að sjá bandarískt sporthjól í ætt við Ducati-hjólin frægu en það er engu að síður raunin hjá Roehr-fyrirtækinu en þar hefur verið hannað sporthjól sem hefur fengið heitið V-roehr, með vél úr Harley Davidson V-rod, og

Mótorhjólasafn í eigu þjóðarinnar

MITT í miðri kreppunni er rífandi gangur í uppbyggingu mótorhjólasafns á Akureyri. Þar fara fremstir í flokki ættingjar og vinir Heiðars Þórarins Jóhannssonar sem lést í hörmulegu  mótorhjólaslysi 2. júlí 2006 í Öræfasveit. Heiðar eða Heiddi eins og langflestir þekktu hann var 

mótorhjólamaður af lífi og sál og átti dágott safn mótorhjóla og hugði á stofnun safns fyrir þau þegar hann lést. „Heiddi þekkti ótrúlega marga og var bóngóður með afbrigðum. Þeir voru ófáir sem gistu heima hjá honum eða þáðu aðstoð með hjólið sitt þegar þeir áttu leið í gegnum Akureyri á mótorhjóli  og einmitt þess vegna töldu margir Heidda eiga aðstoð sína inni hjá sér,“ segir Jóhann Freyr Jónsson, safnstjóri Mótorhjólasafns Íslands og náfrændi Heidda heitins. 

  Rífandi gangur 

Það er rífandi gangur í framkvæmdum við safnið enda mikill áhugi fyrir því að koma því í starfsemi strax í sumar. Bæjarráð  Akureyrar samþykkti nýlega á fundi sínum að styrkja Mótorhjólasafnið um eina milljón króna á ári í þrjú ár. Þar að auki fékk Mótorhjólasafnið styrk að upphæð 700.000 krónur úr Menningar- og  viðurkenningasjóði KEA í byrjun nóvember síðastliðins vegna uppbyggingar safnsins. „Bygging

húsnæðisins gengur vel og það er búið að loka því og gluggar komnir á sinn stað. Verið er að ganga frá einangrun á þaki og þakköntum. Næsta skref er að einangra húsið að utan og byrja á innivinnunni í vetur en búið er að múra og pússa gólf,“ segir Jóhann. Margir hafa styrkt bygginguna með því að gefa afslátt á efni eða jafnvel með því að gefa efni eða vinnu. Til að mynda gaf arkitekt hússins, Logi

Már Einarsson, alla vinnu sína við teikningar. Margir hafa komið norður í sjálfboðavinnu og hafa þá alltaf fengið frítt að borða í boði einhvers matsölustaðar á Akureyri, en slíkt lýsir vel samkenndinni sem þetta verkefni hefur norðan heiða.

 Gamlir félagar aðstoða

 Gamlir Sniglar og aðrir hjólafélagar eru stór hluti þeirra sem leggja þessu lið og margir koma norður yfir heiðar til að vinna við

uppbygginguna. Flestir þeirra eru í Hollvinafélagi safnsins eða „Tíunni“ sem var númerið sem Heiddi bar í Sniglunum. Einn af helstu hjálparkokkunum er Guðni Þ. Þorvaldsson eða Guðni Snigill númer  17 en hann hefur séð um mestalla múrvinnu innanhúss. Annar gamall Snigill er Þorsteinn Marel eða Steini Tótu, sem var vinur Heidda til margra ára og lét það ekki eftir sér að hjóla norður eingöngu til þess að leggja hönd að verki. „Það eru allir velkomnir hingað sem vilja leggja okkur lið,“ segir Jóhann Freyr og bætir við að séð verði til þess að þeir komist í mat og gistingu.

 Verður eign þjóðarinnar

 Að sögn Jóhanns Freys mun enginn einn aðili eiga safnið í framtíðinni þótt það sé sjálfseignarstofnun í dag. „Segja má að þeir sem gefið hafa til safnsins, hvort sem það er með vinnu

sinni, peningum eða efni hafi gefið það þjóðinni. Safnið er og verður sjálfseignarstofnun sem í raun þýðir að safnið er og verður eign þjóðarinnar og enginn getur hirt arð af henni.“ Safnaðilar eru alltaf að leita að hjólum eða hlutum þeim tengdum á safnið og vilja gjarnan að fólk haf þá í huga þegar það

rekst á slíka hluti þegar verið er að taka til í bílskúrnum. „Við erum alltaf að fá eitthvað fyrir safnið og nýlega fengum við gefins hjólakirkjugarð frá Rútsstöðum í Eyjafirði sem innihélt kynstrin

öll af skellinöðrum og varahlutum í þau,“ segir Jóhann Freyr, en á sjötta áratugnum voru skellinöðrur stór hluti af mótorhjólaflóru landsmanna. Safnið á nú yfir 50 mótorhjól, mörg þeirra að fullu uppgerð en einnig mörg á vinnslustigi.

 Opnað á afmælisdaginn 

Ekki er ljóst hvenær byggingu safnsins lýkur en eins og áður sagði er stefnt að því að taka hluta hússins í notkun strax næsta sumar. „Ef allt

gengur vel vonumst við til að geta opnað hluta hússins næsta sumar,“ segir Jóhann. Stefnt er á formlega opnun alls safnsins 15. maí 2011 en það er afmælisdagur Heidda. Húsið verður tveggja hæða, alls tæpir 800 fermetrar að stærð með sýningarsölum og uppgerðaraðstöðu. Safnið er á safnasvæði Akureyrarbæjar við Krókeyri. Verið er að selja boli til styrktar safninu og einnig bókina Þá riðu hetjur um héröð sem er 100 ára saga mótorhjólsins á Íslandi.
Hægt er að fræðast betur um uppbygginguna á heimasíðu safnsins, www.motorhjolasafn.is

Eftir Njál Gunnlaugsson

njall@adalbraut.is
12.02.2010

Flakkað um á mótorfákum

 Um tuttugu manna hópur ætlar að fara með fimmtán mótorfáka til Skotlands í vor og hjóla þar um í tíu daga.

Að eiga svona hjól og ferðast á því er ákveðinn lífsstíll. Þessu sporti fylgir svo mikið frelsi, útivera og góður félagsskapur,“ segja þeir Guðmundur Björnsson læknir og Axel Eiríksson úrsmíðameistari, en þeir eiga báðir glæsta mótorfáka af BMW-gerð. Þeir eru félagar í BMW-hjólaklúbbi Íslands og ætla ásamt nokkrum félögum sínum úr þeim klúbbi að leggja upp í hjólaferð í Skotlandi í vor.
„Það er mikil tilhlökkun í hópnum enda gengur ferðin undir nafninu „Unstoppable“ eða óstöðvandi.
Við erum rúmlega tuttugu manns sem leggjum upp í þessa ferð í lok apríl. Flestir senda hjólin sín í gámum til Bretlands með Samskipum en einhverjir ætla að leigja sér hjól úti.
Við fljúgum til London en þaðan tökum við rútu til Grimsby og skoðum eitthvað af flottum stöðum í leiðinni. Síðan hjólum  við í tíu daga um Skotland og munum leggja 2.500 kílómetra að baki, sem jafngildir því að fara tvisvar sinnum kringum Ísland. Við hjólum öll af stað saman en svo skiptum við okkur í smærri hópa
því það ætla ekki allir að gera það sama. Fólk verður að hafa sitt frelsi til að fara og sjá það sem það hefur áhuga á. Við leggjum áherslu á að allir séu sjálfstæðir í svona hjólaferð. En við ætlum að hittast þrisvar sinnum allur hópurinn.
“ Meiri hluti ferðalanganna er karlar en þó munu fjórar konur slást í för. Þær verða farþegar aftan á hjá körlum sínum og kallast því hnakkaskraut.

Kynnum Ísland í leiðinni

Til stendur að hjóla um norðursvæði Skotlands og meðal annars ætlar hópurinn að sigla út í eyjarnar
Harris og Lewis og hjóla þar. „Við verðum á þannig vegum að hámarkshraði verður í lægra lagi sem er gott því þá njótum við náttúrunnar betur. Við hjólum um skosku hálöndin, skoðum kastala, gamla bæi og fleira áhugavert. Og það má vel vera að við leyfum okkur að smakka alvöru skoskt maltviskí,“ segja þeir félagar og líta sposkir hvor á annan.
Svona hjólaferð í útlandinu má nýta til margs og meðal annars ætla sumir að nota tækifærið og fá að stinga hjólum sínum í samband við bilunargreingatölvu, en slík tölva er ekki til hér á landi. „Við ætlum líka að kynna ferðalagið okkar vel og landið okkar Ísland sem hagkvæman kost fyrir hjólaferðalög, en mikill fjöldi BMW-hjóla kemur með Norrænu til Íslands árlega, þar sem útlendingar ferðast á þeim um landið okkar.
Við verðum í viðtali hjá Grimsby Telegraph í byrjun ferðar og einnig verðum við í myndatöku hjá Evning News í Edinborg og í  Glasgow Daily Times. Við erum búnir að selja auglýsingar á töskurnar okkar, svo við verðum hjólandi auglýsingar fyrir Samskip, Bluemountain.is og Icelandair, sem eru styrktaraðilar okkar.“

Kraftmikil flaggskip

Flest hjólin í ferðinni eru svokölluð GS-hjól, en þau eru gerð til þess að aka bæði á malbiki sem og utanvegar á malarvegum. Þessi flaggskip eru þung og kraftmikil hjól sem fara upp í 100 kílómetra hraða á þremur sekúndum. Og þau er hægt að keyra á yfir 200 km hraða á klukkustund. „En það er sjaldnast sem við leyfum okkur að aka á slíkum hraða. Það er eitthvað sem maður prófar, en ekki
sá hraði sem við hjólum á almennt. Hjólið er um 200 kíló og enginn vill detta og verða undir því. Við höfum vissulega dottið, rifbrotnað og puttabrotnað.“

Litlir kóngar elskir að vélum

Guðmundur á tvö hjól, eitt á Íslandi og annað úti í Bandaríkjunum, en hann hefur átt mótorhjól frá því hann var 13 ára og játar fúslega að hann sé með hjólabakteríuna.
Mótorhjóladellan virðist vera þó nokkuð karllæg því flestir félagar hér á landi í BMW-klúbbnum eru karlkyns. „Ætli það sé ekki alveg  óhætt að játa að flestir þeirra sem eigi svona hjól séu litlir kóngar,“ segja þeir Guðmundur og Axel og bæta við að menn sem eigi svona hjól séu vissulega elskir að vélum. „Þetta eru vel smíðaðir hlutir og fallega gerðir.Svo er það líka ánægjan að vera með tæki og tól sem fylgja þessu, eins og til dæmis GPS-staðsetningartækin en þau auðvelda okkur að rata á rétta blettinn í útlandinu til að hitta hina í
hópnum.“

Dverggeiturnar trufluðu

Fyrsta GS-BMW-hjólið kom fyrir sjö árum hingað til lands en núna eru þau orðin um eitt hundrað. Þetta eru vönduð og tæknilega mjög fullkomin hjól og þau fara vel með knapann sem situr þau.
„Einmitt þess vegna eru þetta vinsælustu hjólin í heimreisum og safaríferðum,“ segir Guðmundur
sem hefur hjólað mikið bæði í Evrópu og Bandaríkjunum. Hluti af klúbbfélögunum fór til Þýskalands fyrir tveimur árum og þá voru þeir að læra að hjóla í torfærum.
„Þá þurftum við að standa á hjólunum og vorum í raun að dansa við hjólið, það var mjög skemmtilegt. Við hjóluðum yfir hóla og hæðir, í fjárgötum og í sandi og vissulega duttum við stundum af baki, en það er partur af þessu. Axel datt til dæmis af því hann var að horfa á dverggeitur. Maður má ekki gleyma sér,“ segir Guðmundur og hlær.
„Við fórum í sumar í nokkrar ferðir hérlendis, ýmist dagsferðir eða lengri ferðir. Meðal annars fórum við á Vestfirði, hringveginn og í Jökulheima við Vatnajökul og í kringum Þórisvatn. Það var heilmikil svaðilför og auðvitað er mest gaman þegar eitthvað óvænt kemur upp á, þá verður þetta ævintýr. En við leggjum mikið upp úr því að fara ekki útfyrir slóða, við höfum engan áhuga á því að skemma landið.“

Morgunblaðið 8.2.2010www.bmwhjol.is

Styrkur til safnsins

 18. desember, 2009 - 09:50

Þröstur Ernir Viðarsson - throstur@vikubladid.is

Bæjarráð Akureyrar samþykkti á fundi sínum í gær að styrkja Mótorhjólasafnið um eina milljón króna á ári í þrjú ár. Mótorhjólasafnið var stofnað í desember 2007, til minningar um Heiðar Þ. Jóhannsson, sem lést í hörmulegu bifhjólaslysi sumarið 2006.  

Mótorhjólasafnið fékk einnig styrk að upphæð 700.000 krónur úr Menningar- og viðurkenningasjóði KEA í byrjun nóvember sl., vegna uppbyggingar safnsins. Uppsteypu hússins er lokið og framundan er að loka því. Ekki sér fyrir endann á verkefninu en stefnt er að því að taka hluta hússins í notkun næsta vor. Húsið er tveggja hæða, tæpir 800 fermetrar að stærð og staðsett á Krókeyri.